101 câu hỏi triết học

Xuất bản

Trong

Các triết gia là những người luôn luôn cố gắng tìm câu trả lời cho những câu hỏi triết học. Vậy một câu hỏi như thế nào thì được coi là một câu hỏi triết học?

Các câu hỏi triết học có 3 đặc điểm sau đây:

  • Thứ nhất, mang tính khái quát cao. Những câu hỏi triết học không bao giờ đề cập đến những vấn đề cụ thể, mà đề cập đến những vấn đề khái quát, có thể áp dụng trọng trong nhiều tình huống khác nhau.
  • Thứ hai, những câu hỏi này đóng vai trò cực kì quan trọng trong đời sống con người.
  • Thứ ba, những câu hỏi này không có phương pháp trả lời thống nhất nào cả. Mỗi người đều có thể tự đề xuất ra một phương hướng trả lời cho riêng mình.

Dưới đây là 101 câu hỏi triết học, được phân thành từng nhóm. Trong số những câu hỏi này, có những câu tuy dễ hiểu nhưng để trả lời nó một cách rốt ráo thì không hề dễ dàng. Luyện tập cách suy nghĩ về các câu hỏi này một cách có hệ thống và mạch lạc sẽ giúp chúng ta cải thiện kĩ năng tư duy phản biện, hiểu rõ hơn về bản thân mình và thế giới xung quanh. Hoặc, nó cũng có thể giúp bạn gợi mở những hướng tư duy thú vị.

Gợi ý: Cuốn sách Tôi là ai và nếu vậy thì bao nhiêu có thể sẽ giúp ích bạn rất nhiều trong việc tư duy để tìm ra câu trả lời cho những câu hỏi này.

Những câu hỏi liên quan đến Chúa & ý chí tự do

Ảnh minh họa.
  1. Chúa có tồn tại hay không? (Does God exist?)
  2. Nếu chúa tồn tại, tại sao vẫn có nhiều điều ghê tởm xảy ra trên thế giới? (If God exists, why is there so much evil in the world?)
  3. Chúa có thể tạo ra một tảng đá mà chính ngài cũng không thể nhấc lên được không? (Can God create a stone so heavy that he cannot lift?)
  4. Có thể tồn tại 2 vị Chúa toàn năng hay không? (Can there be two almighty Gods?)
  5. Chúng ta có thể vẫn sống tốt đời đẹp đạo mà không cần Chúa? (Can there be morality without God?)
  6. Ý chí tự do có thật sự tồn tại? (Does freewill really exist?)
  7. Nếu không có ý chí tự do, thì chúng ta có nên trừng phạt người khác hay không? (If there is no freewill, should we punish people at all?)
  8. Nếu Chúa biết những gì bạn sẽ thực hiện vào ngày mai, liệu bạn có còn ý chí tự do? (If God knows what you will do tomorrow, do you still have freewill?)

Xem thêm bài viết: Có chúa không?

Những câu hỏi liên quan đến tâm trí và tâm thức

Ảnh minh họa
  1. Tâm trí và thể xác có phải là một hay là hai thứ tách biệt, hoặc chúng ta có tâm hồn không? (Is the mind the same as the brain, or do we have souls?)
  2. Máy tính có thể suy nghĩ, hoặc yêu đương không? (Can computers think, or fall in love?)
  3. Máy tính có thể sáng tạo? (Can computers be creative?)
  4. Tâm thức là gì? (What is consciousness?)
  5. Chúng ta có thể thật sự biết cảm nhận khi biến thành một con dơi sẽ thế nào không? (Can we really know what it feels like to be a bat?)
  6. Khi bạn đau răng, cảm giác đau đớn xuất phát từ hàm răng của bạn hay từ bộ não của bạn? (When you have a toothache, is the pain in your mouth or in your brain?)
  7. Cảm xúc là gì? (What is an emotion?)
  8. Có phải tình yêu chỉ là một loại cảm xúc? (Is love just a feeling?)
  9. Tình yêu khác với đam mê hoặc ham muốn tình dục như thế nào? (How is love different from passion or sexual desire?)
  10. Những cảm xúc có phi lý trí? (Are emotions irrational?)
  11. Tại sao chúng ta nằm mơ? (Why do we dream?)

Những câu hỏi liên quan đến mục ý nghĩa của cuộc đời

  1. Bạn sẽ muốn trở thành một con người không hạnh phúc, hay muốn làm một con chó nhưng được sống vui vẻ? (Which would you rather be – an unhappy human being or a happy dog?)
  2. Ý nghĩa của cuộc đời là gì? (What is the meaning of life?)
  3. Có phải mục đích quan trọng nhất của cuộc đời là đạt được hạnh phúc? (Is happiness the most important purpose in life?)
  4. Có nhiều lựa chọn hơn có phải bao giờ cũng tốt? (Is it always better to have more choices?)

Những câu hỏi liên quan đến đạo đức – luân lý

  1. Có phải đạo đức mang tính tương đối? (Is morality relative?)
  2. Đánh những đứa trẻ vô tội chỉ để cho vui có phải là sai? (Is it objectively wrong to torture innocent babies just for fun?)
  3. Phá thai có thể được chấp nhận hay không? (Is abortion ever permissible?)
  4. Việc đẻ con có phải sai nếu như bạn không biết chắc đứa bé đó có muốn được sinh ra hay không? (Is it wrong to have children, if you don’t know whether they want to be born?)
  5. Vì sao những hành vi loạn luân được coi là sai trái? (What is wrong with incest?)

Những câu hỏi liên quan đến nghệ thuật

  1. Tình bạn là gì và tại sao chúng ta cần nó? (What is friendship and why do we need it?)
  2. Nghệ thuật là gì? (What is art?)
  3. Trong nghệ thuật, có cần một tiến trình không? (Is there progress in art?)
  4. Thức ăn có thể trở thành nghệ thuật? (Can food be art?)

Những câu hỏi liên quan đến quyền con người, nhà nước, dân chủ

Ảnh minh họa
  1. Tiêu tiền mua những thực phẩm đắt tiền có phải là sai trong khi có rất nhiều người vẫn đang chết đói? (Is it wrong to spend money on expensive food when people are dying of hunger?)
  2. Nếu gặp ai đó đang bị đuối nước và bạn từ chối giúp đỡ, bạn có phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình không? (If someone is drowning and you refuse to help, are you responsible for his death?)
  3. Tại sao chúng ta lại đặt ra những hình phạt? (Why do we punish people?)
  4. Tra tấn một tên khủng bố để lấy thông tin có phải là một hành động đúng? (Is it alright to torture terrorists to extract information?)
  5. Khi nào chúng ta có thể bất tuân một điều luật? (When is it ok, if ever, to disobey the law?)
  6. Có phải mục đích chính của luật pháp là để mọi người hành động có đạo đức hơn? (Is it the main purpose of law to promote morality?)
  7. Chính phủ có nên phạt những người có những lối sống không lành mạnh? (Should governments penalize people for unhealthy lifestyles?)
  8. Tại sao chúng ta cấm ma túy mà không phải là rượu hay chất béo chuyển hóa? (Why ban drugs and not alcohol or trans-fat?)
  9. Chúng ta có nên hợp pháp hóa mại dâm? (Should prostitution be made legal?)
  10. Liệu có một thứ gì được gọi là đồi trụy tình dục hay không? (Is there such a thing as sexual perversion?)
  11. Quan hệ tình dục với động vật có gì là sai? (What is wrong with having sex with animals?)
  12. Con người cần bao nhiêu tự do là đủ? (How much freedom should people have?)
  13. Con người có được tự do bán mình làm nô lệ? (Are people free to sell themselves into slavery?)
  14. Tại sao chúng ta nghĩ rằng con người có những quyền cơ bản, phổ quát? (Why think there are universal human rights?)
  15. Dân chủ có đồng nghĩa với lựa chọn của số đông? (Is democracy the same as decision by the majority?)
  16. Những người đóng thuế nhiều hơn có nên được nhận nhiều phiếu bầu cử hơn? (Should people who pay more taxes get more votes?)
  17. Dân chủ có phải phù hợp với mọi quốc gia? (Is democracy suitable for all countries?)
  18. Khi nào thì chính phủ nên can thiệp vào thị trường? (When should governments intervene in the market?)
  19. Có sự khác biệt nào giữa tự do thương mại và thương mại bình đẳng? (Is there a difference between free trade and fair trade?)
  20. Có điều gì sai đối với chủ nghĩa bảo hộ? (What is wrong, if anything, about protectionism?)
  21. Lòng yêu nước có phi lý trí? (Is patriotism irrational?)
  22. Chiến tranh có thể (Can wars ever be just?)
  23. Con người nên có quyền được sống ở bất kì quốc gia nào mà họ thích? (Should people have the right to live in any country they wish?)
  24. Có phải sự bảo hộ về văn hóa là một lý do tốt để hạn chế nhập cư? (Is the preservation of culture a good reason to limit immigration?)
  25. Có phải chủng tộc là một nhóm người có cùng cấu tạo sinh hoặc tổ chức xã hội? (Is race a biological category or a social construct?)

Những câu hỏi liên quan đến vấn đề bản thể (identity)

  1. Bạn có phải là bạn của 10 năm trước hay không? (Are you the same person you were ten years ago?)
  2. Con người là gì? Là tâm trí hay thể xác? (What is a person? Is it the mind, or the body?)

Những câu hỏi liên quan đến quyền của động vật

  1. Động vật có lý trí không? (Can animals reason?)
  2. Cá, hàu và khoai tây? (What about fish, oysters and tomatoes?)
  3. Động vật có quyền không? (Do animals have rights?)
  4. Vì sao chúng ta có thể ăn thịt gà, mà không phải thịt chó, cá heo hay trẻ em? (If we eat chickens, why not dogs, dolphins, or babies?)
  5. Nếu có những người ngoài hành tinh có trí thông minh cao hơn hẳn con người, và muốn ăn thịt người. Như vậy họ có sai? (If super-intelligent aliens want to eat humans, are they wrong?)
  6. Nếu có thể tạo ra thịt từ phòng thí nghiệm, chúng ta có lý do gì để không ăn nó? (If meat can be grown using stem cells, is there any reason not to eat meat?)

Những câu hỏi liên quan đến quyền của đa số

  1. Chúng ta có nên để mọi người tự tìm đến cái chết khi họ gặp một vấn đề kinh khủng nào đó? (Should we let people commit suicide when they are terminally ill?)
  2. Chúng ta có nên lấy mạng một bệnh nhân ốm yếu nhất để cứu sống những người bệnh nhân khỏe hơn khác? (Should we kill coma patients on life support to provide more resources to others?)
  3. Chúng ta có nên ép buộc việc hiến tạng? (Should organ donation be made compulsory?)
  4. Những người hiến tạng có nên được đền bù về mặt tài chính? (Should organ donors be financially compensated?)
  5. Nuôi những đứa trẻ bị chết não để lấy các cơ quan khác của chúng liệu có sai? (Is it wrong to grow brain dead babies to harvest their organs?)

Những câu hỏi liên quan đến cái chết

  1. Tại sao chúng ta nên tôn trọng người chết? (Why should we respect the dead?)
  2. Chúng ta có nên sợ cái chết? (Should we fear death?)
  3. Cuộc sống có trở nên vô nghĩa nếu ta trường sinh bất tử? (Is life meaningless if we can live forever?)

Những câu hỏi liên quan đến vấn đề tồn tại hay không tồn tại

  1. Những con số là gì và chúng có thật sự tồn tại? (What are numbers and do they really exist?)
  2. Thám tử Sherlock Holmes có thật không? (Does Sherlock Holmes exist?)
  3. Tại sao có còn hơn không? (Why is there something rather than nothing?)

Những câu hỏi về bản chất của thời gian

  1. Thời gian là gì? (What is time?)
  2. Thời gian có trôi như người ta vẫn nói Dòng thời gian trôi hay không? Nếu có thì nó trôi nhanh thế nào? (Does time flow? How fast does it flow?)
  3. Có thứ gì có thể ở hai địa điểm cùng một thời điểm không? (Can something be at two places at the same time?)
  4. Du hành thời gian liệu có thể? (Is time travel possible?)
  5. Nếu bạn du hành ngược thời gian về quá khứ, bạn có thể giết chính bản thân bạn vào thời điểm đó không? (If you can travel back in time, can you kill your earlier self?)
  6. Nếu bạn quay ngược thời gian và dạy cho cậu thanh niên Einstein về thuyết tương đối, thì ý tưởng đó đến từ đâu? (If you go back in time and teach young Einstein relativity theory, where does the idea come from?)
  7. Liệu có hai vũ trụ song song? (Are there parallel universes?)

Những câu hỏi liên quan đến quan hệ nhân quả

  1. Có phải mọi sự kiện đều có một nguyên nhân? (Does every event have a cause?) (Xem thêm: Quan hệ nhân quả)

Những câu hỏi liên quan đến tri thức và làm sao để có tri thức

  1. Câu nói “Câu này sai” đúng hay sai? (“This sentence is false.” Is it true or false?)
  2. Câu nói “Trời sẽ mưa sau một tuần nữa” đúng hay sai hay không đúng không sai? (“It will rain a week later.” Is it true or false or neither?)
  3. Có phải sự thật chỉ mang tính tương đối, mang tính chủ quan của mỗi người? (Is truth relative, or a matter of opinion?)
  4. Làm sao bạn có thể biết ngay bây giờ bạn không nằm mơ? (How do you know you are not dreaming right now?)
  5. Nếu chúng ta sống trong một chương trình mô phỏng bằng máy tính, ý nghĩa của cuộc đời có gì thay đổi không? (If we live in a computer simulation, does it make a difference to the meaning of life?)
  6. Bạn có thích sống trong một chương trình mô phỏng bằng máy tính nếu như điều đó khiến bạn hạnh phúc hơn? (Would you choose to live in a computer simulation if it will make you a lot happier?)
  7. Có điều gì chúng ta có thể biết chắc chắn không một chút nghi ngờ không? (Can we be certain of anything?)

Những câu hỏi liên quan đến khoa học và cách thức nghiên cứu khoa học

  1. Khoa học là gì? (What is science?)
  2. Tại sao Toán học lại quan trọng trong khoa học như vậy? (Why is mathematics so important in science?)
  3. Toán học và logic có giống nhau? (Is mathematics the same as logic?)
  4. Tại sao chúng ta tin vào electrons và lỗ đen nếu chúng ta không nhìn thấy chúng? (Why believe in electrons and blackholes if we can’t see them?)
  5. Liệu có thể có hai học thuyết khoa học khác nhau cùng đúng và toàn vẹn? (Can there be two different theories of the world, both true and complete?)
  6. Làm sao chúng ta phân biệt được các học thuyết khoa học tốt và dở? (How should we distinguish between good and bad scientific theories?)
  7. Khoa học có mâu thuẫn gì với tôn giáo? (Is science compatible with religion?)

Những câu hỏi liên quan đến chính bản thân triết học

  1. Triết học có một tiến trình khuôn mẫu nào không? (Is there progress in philosophy?)
  2. Cuối cùng, thật ra triết học là cái quái gì? (What is philosophy anyway?)

Tham khảo: Critical Thinking Web

4 responses

  1. Ha Nguyen

    con dơi chứ không phải con rơi nhé 🙂

    1. datvimaru50

      Cảm ơn bạn nhé, mình đã sửa.

  2. Thao Nguyen

    Có ai có thể giới thiệu một vài cuốn sách về Triết, cũng có những câu hỏi thế này và giải nghĩa câu trả lời không ? Mình cảm ơn nhiều lắm

  3. Đạt Vũ

    Bạn cứ tìm mấy cuốn nhập môn Triết học mà đọc!

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *