Phân tích ý nghĩa truyện Thầy bói xem voi

Xuất bản

Trong

Thầy bói xem voi là câu truyện ngụ ngôn rất phổ biến, được đưa vào chương trình sách giáo khoa ngữ văn lớp 6.

Câu chuyện kể về 5 ông thầy bói, một hôm ế hàng đành tụm lại ngồi nói chuyện với nhau. Thầy nào cũng phàn nàn không biết hình thù con voi nó như thế nào. Chợt nghe người ta nói có voi đi qua, năm thầy chung nhau tiền biếu người quản voi, xin cho voi dừng lại để cùng xem. Thầy thì sờ voi, thầy thì sờ ngà, thầy thì sờ tai, thầy thì sờ chân, thầy thì sờ đuôi.

Ảnh minh họa.

Đoạn, năm thầy ngồi bàn tán với nhau

Thầy sờ vòi bảo:

– Tưởng con voi nó thế nào, hoá ra nó sun sun như con đỉa.

Thầy sờ ngà bảo:

– Không phải! Nó dài dài như cái đòn càn.

Thầy sờ tai bảo:

– Đâu có! Nó bè bè như cái quạt thóc.

Thầy sờ chân cãi:

– Ai bảo? Nó sừng sững như cái cột đình.

Thầy sờ đuôi lại nói:

– Các thầy nói sai cả. Chính nó tua tủa như cái chổi xể cùn.

Năm thầy, thầy nào cũng cho mình nói đúng, không ai chịu ai, thành ra xô xát, đánh nhau tọac đầu chảy máu.

Truyện ngụ ngôn này có dụng ý khuyên chúng ta khi giao tiếp, nói chuyện, ấn đề nào tìm hiểu chưa thấu đáo thì không nên thể hiện quan điểm của mình vì không thể nào có được một nhận xét đúng đắn về thực tế xung quanh (hiện tượng, sự việc, sự vật, con người) nếu chưa tìm hiểu đầy đủ, kĩ càng. Muốn kết luận đúng về sự vật thì phải xem xét nó một cách toàn diện. Những hiểu biết hời hợt, nông cạn, những suy đoán mò mẫm thiếu thực tế… chỉ dẫn đến nhận thức lệch lạc, sai lầm mà thôi.

Lời khuyên này rất chí lý, không có gì phải bàn cãi. Tuy nhiên, vẫn còn một khía cạnh phải bàn thêm, đó là phải tìm hiểu sự vật hiện tượng đến mức thế nào thì mới được coi là tìm hiểu một cách toàn diện, kĩ càng?

Nhìn lại chính câu chuyện vừa kể, việc xem xét kĩ càng là việc xem xét tất cả các bộ phận của con voi đó hay cần xem xét tất cả những con vật được gọi là voi nữa thì mới đủ?

Nếu bây giờ sự vật cần tìm hiểu không phải là con voi nữa, mà là hoa lan, thì sao, liệu kiểm tra cả một cây hoa lan có đủ để kết luận rằng hoa lan trông thế nào?

Có khoảng 25000 loài lan trên thế giới (nguồn: google search “các loài hoa lan“)

Rõ ràng, việc tìm hiểu hết tất cả các loài cây được gọi là hoa lan trên Trái đất là điều không thể. Điều này tương tự với việc nghiên cứu khoa học. Trên thực tế, các nhà khoa học thường nghiên cứu bằng cách thu thập một mẫu dữ liệu nhất định, sau đó đưa ra các giả thiết. Từ các giả thiết đó, họ thực hiện nhiều bước kiểm thử để loại bỏ dần các giả thiết không phù hợp. Để hiểu hơn về điều này, mời các bạn đọc thêm bài viết: Bộ khung giải thích

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *