Chắc hẳn nhiều người đã từng nghe đến khái niệm này ở bộ môn Toán. Đây chỉ là một cách nói ngắn gọn, đầy đủ phải gồm 3 loại: điều kiện cần, điều kiện đủ & điều kiện cần và đủ. Những khái niệm này cũng đóng vai trò rất quan trọng trong lý luận triết học. Chúng ta hãy tìm hiểu chúng trước khi áp dụng nó vào việc phân tích các lập luận triết học quan trọng.
Khái niệm điều kiện cần, điều kiện đủ, điều kiện cần và đủ
Hãy nghĩ đến hai khái niệm “động vật có vú” và “mèo”. Khái niệm “động vật có vú” mang nghĩa tổng quát hơn khái niệm “mèo” khi “động vật có vú” có thể bao gồm mèo, chó, dê, cừu, hổ, báo… Còn “mèo” thì chỉ là mèo.
Vì vậy.
– Động vật có vú là điều kiện cần để trở thành mèo. Bởi nếu chỉ có duy nhất Động vật có vú chúng ta sẽ dễ nhầm lẫn con vật chúng ta đang cần phân tích sang những loại khác như dê, cừu, hổ báo… Bên cạnh đó, một con vật muốn được nhìn nhận là mèo thì nó phải sở hữu nhiều đặc tính của loài mèo như: thuộc họ mèo, chân có móng vuốt, kêu ngoeo ngoeo…
– Tuy nhiên, Mèo lại là điều kiện đủ để trở thành động vật có vú. Bởi khi một con vật được cho là Mèo thì nó nghiễm nhiên là động vật có vú mà không cần xét thêm bất cứ điều kiện nào khác.
– Suy ra, với bất kỳ “mèo” nào ta cũng đều có “động vật có vú” nhưng không phải với bất kỳ “động vật có vú nào” ta cũng có mèo.
Một cách khái quát:
A là điều kiện cần của B nếu bất cứ khi nào có B thì có A nhưng không phải lúc nào có A cũng có B.
A là điều kiện đủ của B nếu bất cứ khi nào ta có A thì có B nhưng không phải với bất kỳ B ta đều được A.
Vậy còn điều kiện cần và đủ? Liệu có khi nào một sự vật vừa là điều kiện cần vừa là điều kiện đủ hay không? Câu trả lời là CÓ. Điều đó xảy ra khi ta suy luận hai chiều sự vật vẫn đáp ứng đủ những điều kiện cần và đủ của nó.
A là điều kiện cần và đủ của B nếu bất kỳ A nào ta cũng có B và bất kì B nào cũng có A.
Áp dụng vào vấn đề Tâm trí và Thể xác
Nếu ta nói Tâm trí là điều kiện cần của Thể xác thì với bất kỳ thể xác nào ta cũng có Tâm trí nhưng không phải bất cứ Tâm trí nào ta cũng có Thể xác.
Nếu nói Tâm trí là điều kiện đủ của thể xác thì với bất kỳ Tâm trí nào ta cũng có Thể xác tuy nhiên không phải bất cứ thể xác nào cũng có Tâm trí.
Nếu nói Tâm trí là điều kiện cần và đủ của Thể xác thì với mỗi một Tâm trí ta có một Thể xác và mỗi một Thể xác ta cũng có một Tâm trí tương tự.
Hãy chú ý điều này vì chúng ta sẽ áp dụng điều này để phản biện lập luận cogito nổi tiếng của Descartes.
Bài tập về điều kiện cần và đủ
Hãy điền một trong ba từ điều kiện cần, điều kiện đủ, điều kiện cần và đủ vào những câu sau đây:
1, Oxy là … để có lửa.
2, Trên 18 tuổi là … để được cấp bằng lái xe.
3, Biển báo dừng là … để bắt buộc xe dừng.
4, Khói là … để có lửa.
5, Học triết học là … để rèn luyện tư duy.
6, Lửa là … để có khói.
7, Có bằng Đại học Y khoa là … để trở thành bác sĩ.
8, Là thanh niên chưa lập gia đình là … để trở thành cử nhân.
9, Tổng các chữ số chia hết cho 3 là … để số đó chia hết cho 3.
10, Chia hết cho 2 và chia hết cho 3 là … để một số chia hết cho 6.
Leave a Reply